Rencontres et animations littéraires, saison 2022

Presentacion istorica e gastronomica dels biaisses de cosinar dels territòris occitans. Presentacion del libre : Afogassets e trufariás (Letras d’Òc, 2015)

Lo Viatge de Xlo, Edicions Per Noste, colleccion Diu negre.
Maurizio lo viatjaire vengut de l’infinit de l’espaci e dels sègles esvalits èra l’òme que Xlo esperava dempuèi son adolescéncia. Quand se maina qu’a desaparegut, partís per lo cercar, mas partís tanben en cèrca del secrèt que lo cachava. Un secrèt que met en jòc la libertat de l’univèrs, lo secrèt dels secrèts… E aquela quista li farà atraversar tota la Galaxia, percaçada per de flòtas entièras de vaissèls de guèrra, e rescontrar de civilizacions espantosas au fons de l’immensitat de l’espaci-temps.

Ercules qu’ei un eròi popular en mes d’un país, mès qu’a ua plaça particulara a nosta pr’amor de la benalèja dab Pirena. L’autora qu’a volut sortir de la vision d’un eròi que digun pòt pas véncer e retrobar l’ensenhament deus grècs : los dotze trabalhs que’u van perméter de vénguer un òme. Dialècte gascon.

Vènus a l’Escorpion es un relat poetic original suls tèmas del desir e de la Lenga, ont la votz de la lenga occitana amenaçada s’encarna dins la d’un personatge femenin oniric e intemporal, tot pintrant un tablèu viu e realista de la vila de Montreal, al Quebèc.

Située entre les vallées du Lens et du Lavin, la commune de Betchat est comme une enclave couserannaise en Comminges. Sur son vaste territoire, les noms de lieux sont légion. Qu’ils soient évidents, surprenants ou énigmatiques, ces toponymes représentent un formidable patrimoine immatériel.

Cependant des questions se posent… Pourquoi la commune se nomme-t-elle ainsi et depuis quand ? Comment écrire ou prononcer le nom de ses nombreux hameaux ? Qu’est-ce qu’une « boudigue », un « clot », une « goutte », un « carrerot » ou encore une « casalère » ?

Au carrefour de la linguistique, de la géographie et de l’histoire, cette étude, qui s’appuie à la fois sur des documents écrits, des cartes et des enquêtes orales, s’efforce d’apporter des réponses permettant aux habitants, aux élus et aux acteurs culturels de connaître, comprendre et transmettre les noms de lieux de la commune de Betchat.

Coma se pòt passar dels documents d’archius al roman e far reviscolar vidas oblidadas amb paraulas de uèi e una lenga que cerca a tornar viure.

La Bèstia de totas las colors : Un pichon orfànel de Moissac a la fin del segle XVIII fa d’estudis e ven regissor del poderos abat de Moissac. Entre taps de vinhas e Tarn lo regissor a plan travalh e pensaments mas lo mond que cambiá lo fa soscar. Passar d’una “classa” a l’autra avans la Revolucion. Pas aisit ! Alavetz esperar quicòm : un ausèl de las americas, qual sap ?

Histoire de la croix occitane Croix de Toulouse – Croix de Provence – Croix du Languedoc (IEO du Tarn, 2021)
Presentacion de divèrsas figuras que dempuèi cinc mila ans revèrtan la crotz occitana, presentacion d’una cronologia a partir del mièg del sègle XII basada sus las pròvas conegudas e evocacion dels debats sus l’origina d’aqueste emblèma.

Presentacion bilingua dau libre « Lo batèu de pèira »
La plaça de l’enfança e del desrasigament dins l’òbra de Jòrgi Gròs, o coma se bastís un òme occitan. Lectura d’extrachs. Le bateau de pierre traduction de « Lo batèu de pèira ». Le bateau c’est le pâté de maison à l’angle de la rue Dhuoda et du boulevard Jean Jaurès à Nîmes où se déroule l’enfance de Simon et sa jeunesse avant qu’il ne parte pour plusieurs séjours en Afrique où il participera à la formation des élèves instituteurs du Tchad, du Congo ou du Cameroun. Un va et vient permanent entre deux continents. Une observation pointue de deux civilisations qui se rejoignent à travers les personnages évoqués.

Lo 16 de febrièr de 1943, lo governament de Vichy publiquèt una lei que congreava lo Servici del Trabalh Obligatòri (STO). Foguèron requesits milierats de joves franceses per anar trabalhar en Alemanha nazia. L’Istòria los daissèt longtemps de caire. Dins aquel libre, l’autora que lo paire foguèt un d’aqueles joves, ensaja de refortir las nòstras memòrias malseguras.

Presentacion libes e lecturas poeticas – Batalera a l’entorn de la creacion poetica uèi lo dia.

Dins aquel libre seguissem Jo, mièg cantaire maldich e mièg profèta, sus de dralhas multiplas e policròmas. Es una errança, una cèrca sens tòca dins un monde sens vam ont los paures son estats parquejats en defòra de las ciutats. Jo e sa còla se trigossan sus de camins que menan pas enluòc. Pasmens faran d’encontres, d’autres paucvals qu’an benlèu quicòm a dire sus nòstre temps e benlèu sus lo que vendrà. En mai l’autor mescla pròsa amb un pauc de poésia. Mas es vertadièrament de poésia ? En rèireplan
d’aquel roman se pòt tanplan véser una soscada sus la(s) lenga(s) de l’escrivan. E òm pòt se demandar se la solucion seriá pas de se fargar una lenga coma faguèt Joyce dins Finnegans Wake. Qual sap ?

Autorn deu darrèr recuelh de racontes Las moscas publicat per Letras d’Òc.

Es d’una proposicion d’illustrar los contes que l’idèa nasquèt. Partiguèri del tèxte. La primièira causa que me tafurèt foguèt la precision topografica extrèma ont Bodon fa tornejar sos personatges.
Encapèri doncas, un matin de davalada, d’anar sus plaça. Entre Roèrgue et Albigés, tot un monde s’espandís sus un mocador. D’aquela exploracion, de cada masatge, de cada dralha e carral, nasquèron de fotografias.
De trevar cada jorn los Contes del Drac , de passar d’una lenga a l’autra, d’entrar dins una relacion quasi intima ambe los personatges de Bodon, nasquèron las òbras d’aqueste projècte coma una evidéncia.
De la fotografia als monotips, de las gravaduras leugièras a l’òli sus papièr, a las esculturas e pinturas a l’òli sus tela, mon caminament artistic cerquèt a acompanhar l’òbra de Bodon, a ne’n explorar los secrets, a ne prepausar una interpretacion obèrta que ne sona d’autras, aquelas de cada espectator.
Per clavar lo projècte, un libre bilingüe e illustrat Cartografia d’un sòmi ven contar los camins interiors de l’encaminament creatiu e lo lo ligam per l’artista entre imatge, vida e litteratura occitana.

Esperit de Sau es tres racòntes fantastics ò istorics sus una ciutat blanca, la d’Aigasmòrtas. Per aquela serada, l’autor ensaja de donar votz ais istòrias qu’imagina.

Aquiles Mir (1822-1901), felibre, autor de poèmas e de tèxtes sovent risolièrs : Lo Lutrin de ladèrn, La Sermon dal Curat de Cucunhan,… Letras d’Òc e IEO-Aude an reeditat son Dictionnaire de comparaisons populaires occitanes (2021)…

Lo libre Dictionnaire de comparaisons populaires occitanes es un vertadièr tresaur de paraulas popularas, refofa de formulas que lo Frederic Mistral reprenguèt pel Tresor dóu Felibrige.

Dins Fin’amors triptic de Miquèla Stenta, lo raconte correspond en granda partida al títol, un pauc enigmatic, mas lo lector descobrís lèu, a dicha qu’avança dins las paginas, qu’aquesta dimension estetica e picturala es pas la sola, e benlèu pas la mai importanta.
D’efièch, tota aquesta òbra corta e fòrta per son autenticitat tematica, es una longa vibracion musicala, un fremiment continú de voses, de sons, de silencis, d’ombras, de tempo mestrejat, d’armonias subtilas organizadas mercè una construccion en tres movements, coma un concèrto, sens oblidar lo scherzo final. Una istòria d’amor ? Òm pòt escriure de somas sul subjècte coma Belle du Seigneur d’Albert Cohen, o Ada de Nabokov, o escriure « tot simplament » aqueste triptic, cort, en fusion, d’un poder expressiu e d’una densitat impressionanta, deguts, de segur, a la frequentacion dels Trobadors e a lor exigéncia formala.

De mas rasigas me venon los mòts per dire çò qu’ai de pregond rescondut al fons de ieu l’escur e lo lum, la pena e la melanconiá e tanben l’amor, l’amistat e enquèra l’esperança de veire picar l’alba de quauques matins.
D’esculturas del Maurici, mon òme, faitas amb de vièlhs utísses accompanhan mos poèmas. De poèmas obtenguèron de prèmis. « Finisterre », poèma en pròsa aguèt lo prèmi del Jasemin d’Argent en 2022.

Dins lo roman 666 (E…rau ! Edicions) seguissèm un jove cosmològue dins sa quèsta per retrobar, d’annadas après, sos parents, scientifics coma el, despareguts dins l’univers parallèl al nòstre que n’avián descobèrt una intrada. Un univèrs tot parièr… mas amb cinquanta annadas d’avança e qu’es estat confrontat dins aquesta pontannada a una repeticion generala de l’Apocalipsi. Es un roman de SF, mas res a veire amb “ Star Wars”.

Lo sentit de Florian VERNET

… Aquesta pluma, leugièra, linja e que corrís tranquilòta coma raja l’aiga de la font, sus la placeta, l’estiu, es servida per una lenga eficaça, adaptada a son subjècte, precisa, clara e simpla, poetica quand es necessari e que pren lo legeire per la man. Es una lenga naturala, un occitan que pòt escapar als libres e, qualitat rara, lo de qualqu’un qu’a fòrça legit, fòrça assimilat.

Teneson de las albas es un libre que fa son camin, e que nos fa esperar la seguida. Supausi que Max Roqueta seriá estat aürós de lo legir a son torn.